بازشناسی ارک علیشاه تبریز و کاربرد اصلی آن

Authors

دکتر سید امیر منصوری

بهرام آجورلو

abstract

در مرکز شهر تاریخی تبریز - بازمانده های بنای باستانی شکوهمندی قرار دارد که در گذر زمان از آن با نام های ارک تبریز ارک علیشاه طاق علیشاه و نیز مسجد علیشاه یاد کرده اند. این ایوان عظیم فروریخته که ابعاد آن از ایوان مداین بزرگتر است از نظر حجم فضاسازی - رفعت و عظمت یکی از شاهکارهای هنر معماری ایران شمرده می شود. پژوهشگرانی که این ایوان را مسجد جامع تاج الدین علیشاه پنداشته و معرفی کرده اند - تنها به روایات تاریخی استناد داشته اند - حال آنکه نگرش تحلیلی - انتقادی به متون تاریخی آشکار می سازد که وضعیت و ساختار کنونی ارک تبریز هرگز با توصیف مورخان و سیاحانی که مسجد علیشاه را دیده و توصیف کرده اند همخوانی و هماهنگی ندارد. این مقاله بر پایه نتایج کاوش های باستان شناسی مطالعات تاریخ معماری اسلامی رهیافت (approach) معماری و نیز بررسی انتقادی متون تاریخی نتیجه خواهد گرفت که بنای موسوم به ارک تبریز همان مسجد جامع علیشاه نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازشناسی سیمای معماری مسجد علیشاه بر اساس شواهد باستان‌شناسی، منابع مکتوبِ تاریخی و بقایای معماری

قریب به یک قرن حکومت ایلخانی در ایران ناقل چنان نوآوری‌هایی در معماری و شهرسازی دوران اسلامی بوده است که بررسی وجوه مختلف آن کم‌تر موردتوجه کارشناسانه قرارگرفته است. در همین راستا، تبیین فرم معماری مسجد علیشاه در قالب بزرگ‌ترین گونه‌ی معماری مذهبی در ایران، ازجمله موضوعات قابل‌تأمل در معماری مربوط به مساجد قرون میانه در جهان اسلام می‌باشد. تحقیق پیش رو بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و گردآور...

full text

معماری ایلخانی آذربایجان: پژوهشی در ارک تبریز

سرزمین پهناور آذربایجان یکی از خاستگاههای تمدن ایرانی می باشد که در گذر تاریخ سهم ارزنده ای در شکوفایی فرهنگی آن داشته است. فرهنگ آذربایجان در سیر تکوین هنر معماری ایران دارای جایگاه ویژه ای می باشد. زیر که سبک معماری آذربایجان یکی از چهار سبک هنر معماری اسلامی ایران است و در حقیقت معماری عصر صفویه را با معماری عصر سلجوقی پیوند می دهد. پس از تهاجم ویرانگر سپاه مغول به ایران و تشکیل سلسله ایلخان...

15 صفحه اول

تبیین مفهومی «انقلاب‌های بزرگ»؛ بازشناسی عناصر اصلی و ویژگی‌های بین‌المللی

انقلاب‌های بزرگ علاوه بر ایجاد تغییرات سیاسی ـ اجتماعی در درون یک کشور، باعث بروز تحولاتی در ساختار حاکم بر روابط بین‌الملل و رفتار بازیگران اصلی نظام جهانی می‌شوند. بر این اساس، انقـلاب‌های بزرگ گستـرش امواجی از انقلابی‌گری و ضـد انقلابـی‌گری در نظام بین‌الملل به دنبال دارند. مقالۀ حاضر ضمن ارائۀ شاخصه‌هایی برای انقلاب‌های بزرگ، مدعی است با مطالعه و بررسی عناصر اصلی و ویژگی‌های بین‌المللی چهار...

full text

بازشناسی فرم معماری کاخ هشت‌بهشت تبریز

پیرامون مطالعات تاریخ معماری اسلامی، تحلیل فضایی و گونه‌شناسیِ کاربری‌های غیر مذهبی از جمله «کاخ»، شامل فضایی به جهت ترفیع زیاده‌خواهی‌های شاهانه، به دلیل ماهیت آن، با ابهاماتی مواجه بوده است. نتایج به دست آمده از نوآوری‌های معماری ایرانی، ابداع کاخی با طرح «هشت‌بهشت» را مربوط به دوران صفویه دانسته‌اند، در حالی که بر‌اساس متون تاریخی، نخستین گونه از سبک مزبور، ضمن شکل‌گیری ترکمانان در تبریز، به ...

full text

حذف هویت قاجاری ارک علی‌شاه تبریز با مرمت به شیوة پاکسازی سبکی

معماری نظامی عهد قاجاری یکی از مباحثی است که در تاریخ معماری ایران کمتر بدان توجه کارشناسی شده است. ارک علی‌شاه تبریز یکی از آثار معماری نظامی عهد قاجاری و از اسناد عینی و مدارک مادی بر جای مانده از جنگ‌های ایران و روس است که در تمامی گزارش‌های تاریخی عهد قاجاریه از آن با عنوان ارک شهر و قلعة تبریز یاد شده است. کاوش‌های باستان‌شناختی سال 1350 ه. ش در محوطة ارک علی‌شاه تبریز، با سرپرستی و هدایت ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
هنرهای زیبا

Publisher: پردیس هنرهای زیبا_دانشگاه تهران

ISSN

volume 16

issue 16 2003

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023